Geplaatst op

TWIEËTALIG

Hoewaal ’t aantal langsem minder weurtj kalle de meiste minse in Limburg het dialekt van heur eige dörp.

Al die dialekte kònne òngerling sterk versjille! Asse emes oet Venlo huuërst kalle en daonao emes oet Sjin op Geul of oet “Kirchrao” dan merkse eine waereldj van versjil. Des neet erg, des zelfs hieël good. Ein boontje verzameling van dialekte is ein biezunjer versjiensel en dreugtj biê aan ’t rieke culturele laeve in Limburg.

Òmdet alle Limburgse dialekte nogal aafwiêke van ’t Hollensj kònne wae euver ’t algemein waal zègge det Limburgers twieëtalig zeen. As die Limburgers daonaeve ouch nog flot Ingels en Duits kalle zeen die dus zelfs mieërtalig.

Dao is al völ gesjreve euver de invloed van twieëtaligheid  op oos hersene. Meistal waere die artikele gepubliceerdj  in wetensjappelikke tiêdsjrifte en zuse ze bekans noeëts inne gezèt staon. Des jaomer, want dao zitte ouch waal ins oeëts interessante tösse.

Ein poeës geleje heet eine vrouwelikke professor aan de universiteit van Toronto op die twieëtaligheid ein oetgebrèdj òngerzeuk losgelaote. Noê is Toronto ein hieël stök oete richting, mer ’t sjientj det det neet oetmaaktj; ’t geldj veur alle minse!

Zu heet veur heur òngerzeuk ein aantal persoeëne mèt dementie hieël good geobserveerdj en vergeleke mèt laeftiêdsgenote die (nog) gein last haje van die aojerdomskwaol. Wat bleek?  Bie minse die heur hieël laeve lânk twieë tale naeve-ein hebbe gesproke kome de ieërste versjiensele van dementie pas veer jaor later aan ’t leecht dan bie minse die mer éin taal gebroêke! Trouwes, de algehieële achteroetgânk vanne hersenaktiviteit verluiptj bie twieëtalige sjienbaar langsamer dan bie eintalige.

Des toch biezunjer good noets, neet? Dus weem langer mèt ein helder verstandj door ’t laeve wiltj gaon mòt zich veural twieë (of mieër) tale eige make. En dao kònse neet vreug genògt mèt beginne!

Wat zeen wae dan as inwoeëners van oos regio gelökkige minse. Wae kalle oos eige plat (Roojs, Itters, Ophoves) wae kònne Hollensj kalle en ein bitje Ingels en Duits kriege wae ouch nog waal euver de luppe. En dao hove wae neet ins völ mote veur te doon. Dus kriege wae ein paar extra laevesjaore zòmmer veur niks d’r biê!

En òngergeteikendje bòf al hieëlemaol. Want ich heb ein vrouw oet Wieërt en heur taaltje begin ich ouch al ein bitje ònger de knie te kriege. Teminste, ich verstaon heur, ich snap wat ze wiltj zègge. Allein…tis neet òm aan te huuëre!!

 

LeiS

 

 

 

Geplaatst op

Sluiting winkel Benelux – Nevels

Op zaterdag 29 juli j.l. sloot boek- en kantoorhandel Benelux aan de Julianastraat 8 de winkeldeur. In 1960 werd met de winkel begonnen door onderwijzer Theo Nevels en zijn vrouw Truus Wilms. Voor die tijd had Theodorus Wilms (‘Door de Smeed’, 1870 – 1961) op die plaats zijn smederij. Theo Nevels (Haler, 1924 – 2014) stond in Stramproy voor de klas op de jongensschool.

Nevels-Wilms Maria Catharina Gertrudis Truke, 1923-2004
Nevels Johannes Theodorus Thei, 1924-2014
Nevels Johannes Theodorus Thei, 1924-2014

Bij het inkopen van schoolmaterialen kwam hij op het idee om een winkel in kantoorartikelen te beginnen. Echtgenote Truus stond in het begin in de destijds bescheiden zaak. De winkel groeide in de loop der tijd uit tot een echte familiezaak waarin de kinderen Nevels ook een taak kregen. In 1978 werd het winkelpand geheel vernieuwd en uitgebreid.

foto: Tjeu Niellissen

Gedurende een periode van maar liefst 63 jaar werd het een bekende en vertrouwde winkel in het dorp en voor de regio. Ook was er telkens de bereidheid om grote aantallen entreekaartjes of andere artikelen te verkopen voor tal van activiteiten van verenigingen in het dorp. Dank daarvoor! Overigens: de webshop van de Benelux blijft gewoon open! (www.beneluxbv.nl). We leven immers in 2023.
Het bericht van de Benelux eindigt met: ‘Bedankt dat u onze klant was’.

foto: Tjeu Niellissen
foto: Tjeu Niellissen

Heemkunde Stramproy

Geplaatst op

KERKE

 

Boete ònger ’t aafdaâk vanne super staon waal 100 kerre. Netjes inein gesjove en mèt kèttinge aanein vast gemaaktj. Òm éin kerke los te koppele mòsse 50 cent of eine euro in ’t gleufke stoppe.

Ich kiêk inne portemonnee. Jaomer, wáál muntjes van 2 euro, 20 en 10 cent mer neet woeë ’t gleufke òm vreugtj. Dan mer ieërst de winkel in om get te wissele. Het kassa-maegdje is drök bezig en ich probeer tösse twieë klantje door  mien muntjstök gewisseldj te kriêge.

Det löktj, ouch al veul ich mich ein bitje veurkroêperig. Trök nao de kerre. Ich trèk d’r ein oete rie en steur richting ingânk.

Einmaol binne merk ich det mien ker neet zoeë soepeltjes luiptj. ’t Linkse veurwielke  triltj en zwabbertj op en nieër. Daodoor trèkt  de ker almer nao rechts  en mòt ich blieve biêsteure. Hieël vervaelendj, want aaf en toe sjâmp ich toch langs eine rèk. As nemes kiektj stamp ich ins tege ’t raedje mer ’t weurtj d’r neet baeter op.

Zoeë zwik-zwak ich langs de rèkke en snabbel de waar bie-ein. Ein van de vakkevöllers zuut det en zeet: “Asse de ker trèkst in plaats van doetst geit ’t baeter”. En inderdaad, ’t gezwabber weurtj get minder. Weit ich det veur de volgendje kieër!

Ane kassa de bekindje hanjelinge van oetlaje en weer inlaje, gevolgdj door  de bekindje conversatie.

‘Pinne?’  ‘Jao’

‘Zelfdje bedraâg?’   ‘Nae, doter mer 50 euro biê’

‘Zegelkes?’ ‘Nae det hooftj neet’.

‘De bòn?’ ‘Nae, laot mer’.

‘Oké, fijne daâg verder’.  ‘Joeoe, houdoe!’

Ich vaâr mèt mien ker nao de auto en laaj de boeëdsjappe achter inne bak. As ich trök wil loupe nao ’t aafdaâk staptj Zjaak oet ziene auto. Ich kin hum good. Fantastiese mins mer ein bitje groôf. Hae keumtj net van zien werk, mèt de euveral nog aan. Henj wie kolesjöppe en zwaor wirksjoon ane veut. ‘Gaef mich die ker mer’, zeter en hae doetj mich eine euro inne hândj.

Ich zèk: ‘Fijn Zjaak,  dan zeen wae allebei geholpe; mer lèt effe op det veurwielke, det luiptj neet zoeë lekker, det zwabbertj!’ ‘Des gein probleem, zoeën ker heb ich waal dèkker’, zeet Zjaak en innegang verkuiptj hae det waers raedje mèt zien iezere tuppe zoeëne optater det ich dacht detjer aaf zooj vlege. Mer  tot mien verwònjering  tirveltj ’t raedje wie eine poepernêl en luiptj de ker weer wie gesmeerdj. ‘Zoeë mòsse det doon!’ zeter en geit de winkel in. Weit ich det veur de volgendje kieër.

 

LeiS

Geplaatst op

KERKE

 

Boete ònger ’t aafdaâk vanne super staon waal 100 kerre. Netjes inein gesjove en mèt kèttinge aanein vast gemaaktj. Òm éin kerke los te koppele mòsse 50 cent of eine euro in ’t gleufke stoppe.

Ich kiêk inne portemonnee. Jaomer, wáál muntjes van 2 euro, 20 en 10 cent mer neet woeë ’t gleufke òm vreugtj. Dan mer ieërst de winkel in om get te wissele. Het kassa-maegdje is drök bezig en ich probeer tösse twieë klantje door  mien muntjstök gewisseldj te kriêge.

Det löktj, ouch al veul ich mich ein bitje veurkroêperig. Trök nao de kerre. Ich trèk d’r ein oete rie en steur richting ingânk.

Einmaol binne merk ich det mien ker neet zoeë soepeltjes luiptj. ’t Linkse veurwielke  triltj en zwabbertj op en nieër. Daodoor trèkt  de ker almer nao rechts  en mòt ich blieve biêsteure. Hieël vervaelendj, want aaf en toe sjâmp ich toch langs eine rèk. As nemes kiektj stamp ich ins tege ’t raedje mer ’t weurtj d’r neet baeter op.

Zoeë zwik-zwak ich langs de rèkke en snabbel de waar bie-ein. Ein van de vakkevöllers zuut det en zeet: “Asse de ker trèkst in plaats van doetst geit ’t baeter”. En inderdaad, ’t gezwabber weurtj get minder. Weit ich det veur de volgendje kieër!

Ane kassa de bekindje hanjelinge van oetlaje en weer inlaje, gevolgdj door  de bekindje conversatie.

‘Pinne?’  ‘Jao’

‘Zelfdje bedraâg?’   ‘Nae, doter mer 50 euro biê’

‘Zegelkes?’ ‘Nae det hooftj neet’.

‘De bòn?’ ‘Nae, laot mer’.

‘Oké, fijne daâg verder’.  ‘Joeoe, houdoe!’

Ich vaâr mèt mien ker nao de auto en laaj de boeëdsjappe achter inne bak. As ich trök wil loupe nao ’t aafdaâk staptj Zjaak oet ziene auto. Ich kin hum good. Fantastiese mins mer ein bitje groôf. Hae keumtj net van zien werk, mèt de euveral nog aan. Henj wie kolesjöppe en zwaor wirksjoon ane veut. ‘Gaef mich die ker mer’, zeter en hae doetj mich eine euro inne hândj.

Ich zèk: ‘Fijn Zjaak,  dan zeen wae allebei geholpe; mer lèt effe op det veurwielke, det luiptj neet zoeë lekker, det zwabbertj!’ ‘Des gein probleem, zoeën ker heb ich waal dèkker’, zeet Zjaak en innegang verkuiptj hae det waers raedje mèt zien iezere tuppe zoeëne optater det ich dacht detjer aaf zooj vlege. Mer  tot mien verwònjering  tirveltj ’t raedje wie eine poepernêl en luiptj de ker weer wie gesmeerdj. ‘Zoeë mòsse det doon!’ zeter en geit de winkel in. Weit ich det veur de volgendje kieër.

Geplaatst op

KERKE

 

Boete ònger ’t aafdaâk vanne super staon waal 100 kerre. Netjes inein gesjove en mèt kèttinge aanein vast gemaaktj. Òm éin kerke los te koppele mòsse 50 cent of eine euro in ’t gleufke stoppe.

Ich kiêk inne portemonnee. Jaomer, wáál muntjes van 2 euro, 20 en 10 cent mer neet woeë ’t gleufke òm vreugtj. Dan mer ieërst de winkel in om get te wissele. Het kassa-maegdje is drök bezig en ich probeer tösse twieë klantje door  mien muntjstök gewisseldj te kriêge.

Det löktj, ouch al veul ich mich ein bitje veurkroêperig. Trök nao de kerre. Ich trèk d’r ein oete rie en steur richting ingânk.

Einmaol binne merk ich det mien ker neet zoeë soepeltjes luiptj. ’t Linkse veurwielke  triltj en zwabbertj op en nieër. Daodoor trèkt  de ker almer nao rechts  en mòt ich blieve biêsteure. Hieël vervaelendj, want aaf en toe sjâmp ich toch langs eine rèk. As nemes kiektj stamp ich ins tege ’t raedje mer ’t weurtj d’r neet baeter op.

Zoeë zwik-zwak ich langs de rèkke en snabbel de waar bie-ein. Ein van de vakkevöllers zuut det en zeet: “Asse de ker trèkst in plaats van doetst geit ’t baeter”. En inderdaad, ’t gezwabber weurtj get minder. Weit ich det veur de volgendje kieër!

Ane kassa de bekindje hanjelinge van oetlaje en weer inlaje, gevolgdj door  de bekindje conversatie.

‘Pinne?’  ‘Jao’

‘Zelfdje bedraâg?’   ‘Nae, doter mer 50 euro biê’

‘Zegelkes?’ ‘Nae det hooftj neet’.

‘De bòn?’ ‘Nae, laot mer’.

‘Oké, fijne daâg verder’.  ‘Joeoe, houdoe!’

Ich vaâr mèt mien ker nao de auto en laaj de boeëdsjappe achter inne bak. As ich trök wil loupe nao ’t aafdaâk staptj Zjaak oet ziene auto. Ich kin hum good. Fantastiese mins mer ein bitje groôf. Hae keumtj net van zien werk, mèt de euveral nog aan. Henj wie kolesjöppe en zwaor wirksjoon ane veut. ‘Gaef mich die ker mer’, zeter en hae doetj mich eine euro inne hândj.

Ich zèk: ‘Fijn Zjaak,  dan zeen wae allebei geholpe; mer lèt effe op det veurwielke, det luiptj neet zoeë lekker, det zwabbertj!’ ‘Des gein probleem, zoeën ker heb ich waal dèkker’, zeet Zjaak en innegang verkuiptj hae det waers raedje mèt zien iezere tuppe zoeëne optater det ich dacht detjer aaf zooj vlege. Mer  tot mien verwònjering  tirveltj ’t raedje wie eine poepernêl en luiptj de ker weer wie gesmeerdj. ‘Zoeë mòsse det doon!’ zeter en geit de winkel in. Weit ich det veur de volgendje kieër.

 

LeiS

Geplaatst op

VADERDAÂG

Wie de wichter nog klein wore kreeg ich eder jaor mèt vaderdaag ein teikening mèt ein versje. ’t  Kedootje waas sjoeën ingepaktj mèt ein strikske d’r òmhaer. Thoês woort het op ein geheim plaats verstoptj en op zònnigmörge kwome de snoternaze de slaopkamer ingestormdj en verrasdje mich mèt het kedootje . De versjes wore allemaol van ’t volgendje kaliber: 

Liefste papa

Dag lieve papa, luister even.
Ik wil je een cadeautje geven.
Eerst wil ik zeggen tegen jou
dat ik zoveel van je hou.
Dat het wel elke dag
vaderdag zijn mag.
Nu geef ik je vlug een zoen
en kun je het pakje opendoen.

“VADERDAÂG” verder lezen

Geplaatst op

Nationale Archeologiedagen vr 16 – zo 18 juni in Weert

Van vrijdag 16 tot en met zondag 18 juni vinden de Nationale Archeologiedagen plaats. Het thema is dit jaar ‘Wegwijs in onze geschiedenis’. Bezoekers kunnen zelf het verleden ontdekken. Dit kan onder andere door twee nieuwe (digitale) fietsroutes te ontdekken die langs maar liefst dertig archeologische infopunten komen.

Meer info op WeertDeGekste:

Thema: Wegwijs in onze geschiedenis

Tijdens de Nationale Archeologiedagen kunnen bezoekers zélf het verleden ontdekken. Een middeleeuwse waterput, welke is opgegraven op Laarveld wordt tentoongesteld in de hal van het stadhuis. Daarbij is een toelichting te lezen over de opgravingen van Laarveld, die binnenkort weer een vervolg krijgen. Ook als het stadhuis niet geopend is is deze via het raam aan de Wilhelminasingel-zijde te bezichtigen.

Op vrijdag 16 juni worden twee nieuwe (digitale) fietsroutes gepresenteerd. De fietsroutes over het ‘Dekzandeiland van Weert’, door de gemeenten Weert, Nederweert en Leudal, zijn respectievelijk 32 kilometer en 46 kilometer lang. Ze komen langs dertig archeologische infopunten en zijn beschikbaar in drie talen: Nederlands, Engels en Duits.

 

Geplaatst op

LINTJE

…Het heeft Zijne Majesteit behaagd….

Dees openingszin zal door völ börgemeisters of anger notabele ein puuëske geleje zeen oetgesproke bie ’t opspelle van ein lintje bie eine glunderendje decorandus. Det huuërtj zoeë; ‘t keumtj vanne keuning, dus maag de taal bèst waal get verheve zeên. Mer Alex zelf weit echt neet wat of weem hum heet behaagdj. Hae weit eigelik nörges van.

Het lintjesversjiensel kinse aaf en toe mèt gefroonsdje winkbrauwe bekieke. Want gebeurtj ’t neet dèk det eme dae gein lintje verdeentj tóch ein kriegtj en eme dae ’t écht verdeent…dae kriegtj ’t neet. Veur de meist ònnuuëzel activiteite kinse eine goeëj doon nao ’t ieëremetaal. Bèsse 30 jaor lid vanne handjbalklup en haalse daobiê ouch nog eder waek aod pepeer op…dan weurse tot ridder geslage. Bèsse 25 jaor veurzitter vanne bridgeklup en zitse al 15 jaor inne gemeindjeraod…ouch dan maag ein òngersjei-jing op dien jeske gepriktj waere.  De hoofst allein mer te zörge veur eine degelikke achterban die feite ein bitje aandikke.

Aster ein lintje oetgereiktj dreigtj te waere dan is ‘t wáál zaak det de betrokkene van teveure van niks weit, want anges is de aardigheid d’r aaf. Stiekem gemail, gebel, ge-SMS van femilie en vrinj òngerein mòtter veur zörge det de fieësteling totaal verrastj weurtj. Hetgeen inne meiste gevalle mislöktj. Want dan stiktj ein  aoj wiêsheid de kop op:  “Wete ’t d’r twieë dan istj ein geheim wie ein kloés; wete ’t d’r drie dan is de openbaarheid drek dao!” Het is nateurlik te hope det eine gedecoreerdje lang gooddoon maag hebbe van zien lintje, en detter d’r dèk mèt maag tuine. Want de hebst d’r neet veur niks zoeëvöl mote veur gedaon òm ’t te bemachtige…

Helaas, oûch lintjesdragers gaon eine kieër doeëd. Des op zich al ein bedreuvendje gebeurtenis. Mer dan keumtj bie alle leid óuch nog ins kieke det de femilie het lintje mòt trökgaeve!!!! Det geuftj te dinke! As ’t de keuning in al zien gotigheid behaagdj heet…mer hae wiltj ’t spul later weer trök hebbe, dan is mich det ge-behaag gein viêf cent waêrd. Dan hebse efkes ein bitje waardering moge lieëne, mer neet haoje. Wat ein gezwabber!  Dus as sjriêver dezes oeët ein lintje mocht kriêge òmdetter edere maondj eine kollum inein dreitj en hae stiktj (hopelik völ jaore later) de puuëj veurgood wèg, dan mòt ‘t lintje mèt de kist in. Mer trökgaeve?? Niks daovan! Ins gegaeve blieftj gegaeve!

LeiS

 

 

 

Geplaatst op

Laatste weefgetouw van Stramproy op tentoonstelling

Het oude grote weefgetouw van ‘Tiés de Wever’ (Mathijs Steijvers, 1897 – 1990) heeft vijftig jaar opgeslagen gestaan in het molenmagazijn Sint Jansmolen in Stramproy. Als laatste thuiswever van Stramproy heeft Tiés in de eerste helft van de vorige eeuw nog stof geweven op dit zeer oude werktuig.

Recent is het weefgetouw door vrijwilligers van Heemkunde Stramproy gerestaureerd en weer gemonteerd. Daarbij was het ook nodig om onderdelen te vervangen door ze via handwerk na te maken. Het vervolgens knopen van de nieuwe draden en het bespannen van het raamwerk was een immens karwei, dat opnieuw ‘geleerd’ moest worden.

Dit mooie ambachtelijke weefgetouw staat centraal op de tentoonstelling ‘600 jaar Laken- en linnennijverheid in Stramproy’. Daarbij zijn vele werktuigen te zien die gebruikt werden voordat de wever en de spinster aan de slag konden. Ook wordt uitleg gegeven over het hele productieproces en zijn filmbeelden te zien van de restauratie van het weefgetouw. De termen schering en inslag zullen hierbij zeker duidelijk worden.

De tentoonstelling kan bezocht worden op de zaterdagen/zondagen 13, 14, 20 en 21 mei van 11.00 tot 16.00 uur in het molenmagazijn Sint Jansmolen, Molenweg 16 (gratis entree).

De opening is op zaterdag 13 mei om 10.30 uur. Dan wordt ook het opgeknapte molenmagazijn opnieuw opengesteld voor het publiek. Het gebouwtje is door vrijwilligers heringericht en voorzien van een verhard voorterrein. Heemkunde Stramproy maakt al meer dan vijftig jaar gebruik van dit molenmagazijn naast de monumentale Sint Jansmolen.

Organisatie: Heemkunde Stramproy